Introductie Met deze bundel over academische vorming willen de samenwerkende bureaus Studium Generale de universitaire wereld een academisch hart onder de riem steken. Het grootste deel ervan bestaat uit korte columns waarin ruim dertig vooraanstaande wetenschappers aangeven wat voor hen die indrukwekkende en misschien wel overweldigende gebeurtenis is geweest waarbij zij de werkelijkheid en zichzelf anders zijn gaan bekijken. Op die momenten, vaak individueel gekleurd en dikwijls onverwacht, werd een onvermoede barrière geslecht, waardoor nieuwe ruimten open kwamen te liggen. Op die momenten, zo kan men misschien zeggen, werden echte academici gevormd. Ook al kan zoiets nauwelijks geregisseerd worden, niettemin gebeurt het regelmatig. Door een toevallige ontmoeting, door een inspirerende docent, door een onorthodoxe visie op de werkelijkheid. Het Studium Generale probeert daarbij in elk geval makelaar te zijn. Door de programma’s die het sinds jaar en dag aanbiedt, en eveneens door dit boek. De redactie, bestaande uit een viertal studium-generalisten, heeft de auteurs zo ver gekregen — en opmerkelijk genoeg zonder veel aandrang — dat ze het achterste van hun tong wilden laten zien. Om enige lijn in deze heterogene verzameling van teksten te brengen levert een van de redacteuren van deze bundel — Henk Procee, die niet alleen hoofd is van het Studium Generale in Twente maar tevens hoogleraar filosofie met betrekking tot academische vorming — in een aantal essays de verbindende schakels tussen de diverse persoonlijke ontboezemingen. Op de vraag of hier sprake is van een doorsnee universitaire populatie, past slechts een zwak ‹ja› en krachtig ‹ nee›. Het ‹ja›, omdat de door de redactie benaderde auteurs goed verdeeld zijn over de Nederlandse universiteiten en over uiteenlopende wetenschappelijke domeinen. Het ‹ nee›, omdat het hier gaat om unieke figuren met heel specifieke levensgeschiedenissen. We hebben aan hen gevraagd hun belangrijkste ervaring van academische vorming weer te geven. Meer specifiek (zo stond het in de uitnodigingsbrief): ‹om de situatie te beschrijven waarin de hartstocht voor kennis is opgeroepen, de wereld met andere ogen werd bekeken, de eigen academische vorming in een stroomversnelling raakte, de rol van wetenschap een bijzondere betekenis kreeg.› Als hulpmiddel werd nog gewezen op een aantal voor de hand liggende categorieën: ‹Waar gebeurde het? Wie speelde daarin een grote rol? Hoe gebeurde het? Wat gebeurde er? Welke gevolgen had het?› Deze vraagstelling heeft niet alleen een dertigtal verhalen opgeleverd, maar ook even zovele zelfportretten. Als gevolg van deze aanpak komen veel aspecten van het universitaire leven en bestel niet aan de orde — te denken valt onder meer aan bachelor-masters, de precaire relatie tussen wo en hbo, de post-mubse bestuurscultuur. Dit boekje is gericht op de pointe of pointes van academische vorming. Hoe ze een inspirerend en tegelijk meerzinnig idee is. Hoe ze een kwaliteitskeurmerk voor het academische onderwijs kan zijn. En vooral, hoe ze een persoonlijk gezicht heeft. Henk Procee Herman Meijer Peter Timmerman Renzo Tuinsma